بررسی پدیده خود برتر بینی در جامعه

این فایل با فرمت ورد و آماده پرینت میباشد
این فایل دارای پرسشنامه میباشد

فهرست مطالب
چکیده ۴
مقدمه ۵
بیان مسئله یا طرح موضوع ۷
اهداف پژوهش ۱۱
اهمیت موضوع پژوهش ۱۲
فرضیه ۱۴
محدوده مطالعاتی پژوهش ۱۶
ادبیات و پیشینه موضوع تحقیق ۱۷
بخش اول: مباحث کلی ۱۸
نتیجه گیری و مدل مطالعاتی ۲۶
روش شناسی پژوهش ۲۷
جامعه آماری ۲۷
حجم نمونه و روش نمونه گیری ۲۸
ابزار اندازه‌گیری (ابزار سازی) ۲۸
تعریف عملیاتی ۲۹
روش جمع آوری اطلاعات ۳۲
روش های تجزیه و تحلیل آماری اطلاعات ۳۳
تحلیل یافته‌های پژوهش ۳۴
انتقادپذیری ۴۰
بحث و نتیجه‌گیری ۵۵
خلاصه پژوهش ۵۶

چكيده
سازه پژوهش مورد نظر خودبرتربینی(به معني اهميت دادن به خود بيش از ديگران و خود را بهتر و برتر پنداشتن) مي باشد.
هدف اصلي آن بوده كه دريابيم چه تعداد از دانشجویان داراي چنين خصلتي هستند.
در اين تحقيق تعداد 20 نفر به روش تصادفي ساده انتخاب گرديدند و مورد ارزيابي و سنجش قرارگرفتند.
روش اصلي تحقيق مذكور پيمايشي بوده هرچند كه از روش كتابخانه‌اي نيز بي بهره نبوده است البته شايان ذكر است مطالعه موردي مهمترين تاكتيك بوده است.
تعداد 12 فرضيه و 15 متغير در اين تحقيق استفاده شده است و نتيجه كلي اين شد كه از ميان 15 فرضيه تنها يك فرضيه به اثبات رسيد.
فصل اول:
كليات پژوهش

مقدمه:
كاملترين پديده‌هاي جهان پيچيده‌ترين آنهاست. به سخن ديگر پيچيده‌ترين ها، كاملترين ها هستند از آن جهت است كه بيشترين تلاش و كوشش در راه شناخت كاملترين يا به سخن ديگر پيچيده‌ترين ها اعمال شده است.
كسي را ياري آن نيست كه بگويد كاملتر از انسان پديده‌اي در اين جهان وجود ندارد و براي هيچ كس قابل قبول نيست كه شناسايي انسان از آغاز پيدايش تاكنون موضوع اصلي و اساسي زندگي نبوده باشد.
ولي به هر حال آگاهي و شناخت انسان از خود و محيطش آن زمان كه باروش صحيح و مطلوب توام نبوده راه به بيراهه بوده است و بجاي آنكه تلاش او منجر به گسترش ميدان ديد و عمل او بشود، انديشه و بينش او را در مرحله‌ي نامناسب متوقف مي ساخته است. يعني باور او بر آنچه كه وجوددارد پايدارتر مي گردد. از اين رو جهان انديشه در چنين شرايطي از تنوع و پيچيدگي برخوردار نيست.نظام حياتي انسان اعم از طبيعي و انساني محدود و بسته باقي مي ماند. وقتي نحوه حضور انسان در اجتماع و نحوه رويارويي او با پديده‌هاي موجود جهان اعم از انساني و غيرانساني تصحيح شد و روش منطقي توان با شكاف نسبت به آنچه كه گذشتگان بر آن باور داشتند، حاكم بر جهان فكر و انديشه انسان شد،‌هر روز شاهد كشف قوانين جديد و درنتيجه كشف پاره‌اي از قوانين حاكم بر جهان انساني شد. به سخن ديگر انسان دريافت كه هدف علم كشف قوانين واقعيت است لذا بايد از مطلق گرايي بمفهومي كه در انديشه‌هاي پيشينيان وجود داشته و سد اساسي در راه پيشرفت و تحول بوده است، دست كشيد و در مقابل قوانيني كه با روشهاي علمي و منطقي جديد كشف شده است، سر تعظيم فرود آورد.
بايد به اصطلاح چيزهايي كه به اشتباه اصالت ناميده مي شود و روزگاري طولاني مانعي در راه پيوستن به انسانيت انسان بوده مردود دانست و قبول كرد كه هيچ وجه امتيازي بين اقوام و ملل جهان نسبت به يكديگر وجود ندارد. آنچه مهم است آن است كه گوناگوني شيوه‌هاي زندگي در سرزمينهاي مختلف و با امكانات متفاوت ايجادكننده نظامهاي سلطه‌جويانه نخواهدبود. هر نظامي دستاور ارتباط متقابل بين انسان و محيط او است.
در اين تحقيق سعي بر آن است تا دريابيم به چه علت است كه انسانها در شرايط مختلف رفتارهاي متفاوتي از خود بروز مي دهند يا بهتر آن است كه گفته شود به چه علت يك رفتار در شرايط مختلف بصورتهاي متفاوتي نمود پيدا مي كند يا به چه علت است كه نمود يك رفتار در قشرهاي متفاوت مختلف است.
خودبرتربینی را مي شود بعنوان يكي از اين رفتارها يا حالتها دانست كه در افراد بسياري به چشم مي خورد كه دانسته يا نادانسته توسط آنها اعمال مي شود، اينكه اين افراد چقدر از اين رفتار خود آگاه هستند.
بيان مسئله يا طرح موضوع
در جامعه اي كه ما در آن زندگي مي كنيم افراد به شيوه‌هاي مختلفي زندگي مي نمايند يا به شيوه سنتي يا به شيوه مدرن كه ميدان عمل و رفتار در هركدام از آنها با ديگري متفاوت است. خانواده هايي كه به شيوه سنتي زندگي مي كنند اغلب داراي تعداد فرزندان زيادي هستند كه به تبع آن سطح عمومي زندگي پايين مي آيد. در اين نوع خانواده ها جنس مذكر نسبت به جنس مونث از اهميت بسزايي برخوردار مي باشد. مخصوصاً اگر فرزند ارشد خانواده مذكر باشد به گونه اي تربيت و آموزش مي بيند كه در خود اين احساس را دارد كه برتر و بهتر از ساير اعضا خانواده است و اجازه و ميدان عمل وسيعي دارد.
اين رفتار بيشتر از آن جايي نشأت مي گيرد كه والدين خانواده به خاطر كار سخت ديگر توان پاسداري و حفظ خانواده و كنترل ساير اعضا را ندارند و فاصله سني زيادي كه بين والدين و فرزندان وجود دارد، باعث سرباز زدن فرزندن از انجام اموري كه توسط والدين به آنها واگذار مي شود، مي گردد و در اين مواقع براي حفظ سايرين فردي كه داراي سنو تحصیلاتبالاتر از ديگران است،‌انتخاب مي گردد. البته در مواقع سنتي به غير از سن عامل مهم ديگري نيز وجود دارد و آن جنسيت است در بعضي از خانواده ها حتي اگر فرزند مذكر از ديگر اولادهاي خانواده سن كمتري داشته باشد به آنها برتري داده مي شود. در چنين مواقعي فرزندان ارشدمونثبيشتر بمنظور نيروي كار در نظرگرفته مي شوند و هيچ گونه ميدان عمل يا اجازه‌اي از طرف سايرين به منظور داشتن كنترل بر ساير اعضا را ندارند. در چنين خانواده هايي اگر فرزند ارشد مذكر باشد هم امكانات را براي پيشرفت بيشتر وي مهيا مي سازند (در حد توان خانواده) ولي اگر مونث باشد،‌امكاناتي كه براي وي درنظرگرفته خواهدشد،‌در حدي است كه ساير اعضا جامعه اي كه فرد در آن زندگي مي كند از آن برخوردار هستند كه در اكثر موارد حداقل‌ها در نظر گرفته مي شود.
كه از اينگونه مسائل مي توان اشتغال به تحصيل را متذكر گرديد كه خانواده همه سعي خود را بر اين امر معطوف مي دارند كه فرزند مذكر خانواده بايد از بهترين و بالاترين سطح برخوردار گردد. ولي براي فرزند مونث چنين خانواده اي امتيازي را در نظر خواهندگرفت كه منتهي مي شود به استفاده از امكانات در حدي كه بتواند نيازهاي روزانه خود را برطرف نمايد و وي نيز مجبور به اكتفاكردن است.
در خانواده هاي سنتي،‌فرزندان مذكر به خاطر ميدان عمل بالايي كه دارند و طرز برخورد اطرافيان كه جملگي همه كارها و اوامر وي را بدون چون و چرا انجام مي دهند، داراي ميزان اعتمادبه نفس بالايي است از آن جهت كه سايرين هيچ وقت اجازه و جرات اين كار را به خود نمي دهند كه بخواهند اشتباهي را به وي گوشزد نمايند. چون وي به مانند بت است و همه كارهاي او درست است. البته در اين مواقع تعداد اعضا خانواده و مهمتر از آن جنسيت آنها مطرح است . در بين سايرين فرزندان مذكر ديگر تا وقتي سنشان پايين است، اين سلطه را پذيرا هستند ولي بعد از گذشتن از اين محدوده سني خيلي از حوزه‌هايي را كه فرزند بزرگتر اجازه دخالت در آنها را داشت، محدود مي سازند. البته بايد به اين نكته نيز توجه داشت كه فرزندان مذكر نيز اغلب خصوصيات فرزند ارشد خانواده را دارند ولي در مورد فرزندان مونث وضعيت به اين منوال است كه تا زمانيكه آنها در خانه پدر زندگي مي كنند بايد تمامي اوامر فرزند انتخاب شده را اجرا نمايد و اجازه هيچگونه مخالفتي را ندارند. در چنين خانواده‌هايي فرزندان ارشد خود را بهتر و برتر از ديگران مي پندارند واين احساس در آنها بوجود مي آيد كه والاتر از سايرين هستند و ديگران بايد سعي نمايند تا به آنها برسند يعني نوعي خودبزرگ‌بيني و خود را مانند مبدا دانستن و انتظار بندگي از ديگران داشتن.
اهداف پژوهش
هدف اصلي و كلي در اين پژوهش بر اين مبنا گذاشته شده كه پديده خودبرتربینی را در جامعه مورد ارزيابي و سنجش قرار‌دهد و ميزان نمود پيدا كردن آن در ميان فرهنگها و آداب و رسوم مختلف مشخص گردد . همچنين معلوم گردد چه عواملي سبب بوجود آمدن پديده مذكور مي گردد تا بتوانيم از اين طريق دريابيم آيا اصلاً پديده‌اي بنام خودبرتربینی هم اكنون نيز وجود دارد يا بطور كلي منسوخ گرديده است. در زمانهاي مختلف چه عواملي سبب بروز يا منسوخ شدن آن گرديده هم چنين عوامل تاثيرگذار بر آن و يا خصوصياتي كه فرد داراي چنين خصيصه اي دارا است مورد بررسي قرارگيرند. يكي از اين مسائل سن است كه بايد بررسي گردد كه آيا فرد در سن خاصي يك چنين خصوصيتي را كسب مي نمايد يا اين خصوصيت در فرد وجود دارد و در سن خاصي با توجه به شرايط محيط نمود پيدا مي كند و آيا منحصر به يك جنس است يا در هر دو جنس مذكر و مونث وجود دارد. ميزان نمود آن در دو جنس مخالف به چه نسبتي است. مساوي است يا متفاوت از يكديگر است. تحصيلات در اين بين چه نقشي را دارا است؟ آيا تحصيلات كه عاملي است جهت افزايش سطح آگاهي و فرهنگ فرد در خودبرتربینی وي تاثير گذار است؟
فرد خودسالار داراي چه خصوصياتي است؟ آيا اين خصوصيات براثر اين خصلت در فرد بوجود آمده يا به خاطر داشتن ميدان عمل وتاثيرپذيري از محيط فردي خودسالار گرديده است. برخورد ساير اعضا خانواده نيز بايد بررسي گردد تا متوجه شويم كه اين عامل در همه طبقات اجتماعي وجوددارد يا مخصوص قشر خاصي است يا اصلاً بطور كامل منسوخ گرديده يا اگر هنوز هم نمود خارجي دارد به چه شكلي با آن برخورد مي گردد. در اينجا اين مسئله پيش مي آيد كه شخصي كه خود را برتر از ديگران مي بيند به چه علت چنين انديشه‌اي دارد و اطرافيان چقدر در بوجودآمدن چنين تفكري موثر بوده اند. چنين فردي در تعاملات خود با اطرافيان به چه صورتي برخورد مي نمايد و ميزان رضايت اطرافيان از برخورد با چنين افرادي به چه ميزان است و چنين فردي با استفاده از چه شيوه‌هايي رفتاري كار خود را پيش مي برد؟ بيشتر با پرخاشگري كار خود را پيش مي برد يا از طريق مصالحه كردن و عقلاني چنين فردي كه خود را محور همه چيز مي داند آيا مي تواند از وظيفه‌اي كه خود به عهده گرفته يا سايرين به وي واگذار كرده اند برآيد؟با توجه به شرايط كنوني جامعه،‌اين فرد چه مقدار آسيب پذير است؟‌آيا داشتن چنين خصوصيتي در جامعه ا رو به پيشرفت باعث صدمه ديدن و دوري گزيدن فرد نمي شود؟
مسائل مطرح شده در بالا مواردي است كه لازم بنظر مي آيد كه در مورد فردي كه داراي ويژگي خودبرتربینی است، بررسي گردد.

اهميت موضوع پژوهش
اين تحقيق از آن جهت حائز اهميت است كه به بررسي سطح روابط و بينش‌هاي افراد جامعه مي پردازد و ميزان پيشرفت يا عدم پيشرفت ذهني و رواني افراد را با توجه به پيشرفت جنبه‌هاي مختلف زندگي و تبعات ناشي از آن نمايان مي سازد. تاثير تفكرات و انديشه‌هاي خانواده و اطرافيان را بر فرد نشان مي دهد و به اين مقوله نيز توجه مي نمايد كه فرزند دانشجویخانواده تمايل دارد رفتار پيشينيان خود را برگزيند يا با توجه به پيشرفت زمان وي نيز پيشرفت نمايد.
همچنين ميزان اهميت پديده‌هاي مختلف اجتماعي و خصوصيات فردي را در بروز يا عدم بروز خودبرتربینی ذكر مي كند ونشان مي دهد كه چه مقدار از افراد، گرايش به واپس‌گرايي دارند.
ميدان عمل برابریافرادي كه تمايل دارند رفتارها و عقيده‌هاي گذشته را كه جزء عرف جامعه به حساب مي آمده، در جامعه كنوني پياده نمايند و توجه به اين مسئله كه جامعه تا چه حد پذيراي اين انديشه و عمل است را مشخص مي سازد.
در هر جامعه بنابر مقتضيات زمان يكسري از رفتارها بصورت هنجار درمي‌آيد و افرادي هم كه مخالف با چنين رفتاري هستند مجبور به انجام آن مي شوند.
با توجه به اينكه جامعه اي در حال پيشرفت نداريم با اين حال درباره مسائل رفتاري و اخلاقي به شيوه سنتي متمايل است . يكي از اين خصايص خودبرتربینی است با عطف به اين مطلب كه با وجود تقسيم كار (به خاطر پيشرفت جوامع) هنوز در بسياري از خانواده ها به چشم مي آيد. عوامل محيطي نيز سبب بسياري از واكنشهاي رفتاري در فرد مي گردد و سبب مي گردد كه وي يك رفتار را براي خود نهادينه كند يا رفتاري ديگر را برگزيند بالارفتن سطح معلومات وداشتن ارتباط هرچه بيشتر با افراد ديگر از جمله عواملي هستند كه سبب مي گردند افراد شايسته‌ترين رفتار را برگزينند. البته نبايد موضوع فرهنگ فرد را كه در ارتباط نزديكي با سطح معلومات وي قراردارد، ناديده انگاشت. چون در هر قشري از اجتماع همانطور كه ذكر گرديد ،‌شرايط متفاوت رفتار خاصي را طلب مي نمايد. برترانگاشتن خود نسبت به سايرين يا متمايزدانستن خويش از ديگران حسي است كه در اغلب افراد خودبرتربینبه چشم مي آيد.
بحث و نتيجه‌گيري:
در بررسي كه در مورد خودبرتربيني شخص نسبت به ساير اعضا خانواده صورت گرفت نتايج زير به دست آمده است:
اين خصيصه هنوز در جامعه ما منسوخ نگرديده است و در طبقات مختلف نمايان است ولي نوع ابراز آن در هر قشر متفاوت است.
افرادي كه در خانواده هاي پرجمعيت زندگي مي كنند،‌درآمد ماهيانه كمي دارند و از شغل مناسبي نيز برخوردار نمي باشند. با متوسل شدن به ابزاري مانند پرخاشگري ،‌خودمحوري، توجه زياد به تفاوت جنسيت و خودبزرگ بيني سعي دارند نشان دهند كه برتر و بهتر از سايرين هستند. افرادي كه در سنين كهنسالي هستند اين عامل بيشتر يافت مي شود كه نمود آن را مي شود از نوع تعاملات فرزندانشان ديد و دريافت كرد.
در عده اي از افراد كه در زندگي از رفاه نسبي يا كامل برخوردار مي باشند اين عامل خود را به گونه اي ديگر مثل انتقاد بيش از حد به اطرافيان، رعايت نكردن بعضي از موازين در تعاملات،‌پرخاشگري، داشتن اعتماد به نفس بالا براي تسلط بر ديگران نشان مي دهد.
اين مسئله در فرهنگهاي مختلف بصورتهاي متفاوتي وجود دارد. ولي بطور كلي در جامعه هايي كه رو به پيشرفت هستند، بطور تدريجي سير نزولي طي كرده و بعد از مدتي در حال از بين رفتن هستند يا بطور كلي منسوخ گرديده اند.

خلاصه پژوهش
در تحقيق بعمل آمده خودبرتربيني شخص نسبت به ساير اعضاي خانواده و عوامل وابسته به آن مورد توجه و بررسي قرارگرفت. از جمله ميزان رابطه بين سطح تحصيلات و خودبرتربيني، پرخاشگري و خودبرتربيني، طبقه اجتماعي و خودبرتربيني و ... در اين پژوهش از روش پيمايشي استفاده شده يعني خود محقق نيز در میدانآزمايش حضور داشته است و تعداد حدوداً 2000 دانشجو، 20 نفر از آنها را جهت پاسخگويي به پرسشنامه‌هاي تنظيم شده انتخاب كرده است و جمع آوري اطلاعات نيز با توجه به خصوصيات عمده افراد مختلف كه از جهاتي مانند يكديگر بودند و به موضوع تحقيق ما ارتباط داشتند، بوده است . از روشهاي آماري مختلف نظير آزمون خ 2، درجه آزادي، سطح معناداري، مقياسهاي نسبي و رتبه‌اي استفاده شد با توجه به فرضيه وابستگي بين داشتن اعتماد به نفس و ميزان پرخاشگري با خودبرتربيني به اثبات نرسيد.
نتايج حاصل از تحقيق انجام شده بيانگر اين مسئله مي باشد كه عوامل مختلف اجتماعي- فرهنگي- اقتصادي در بوجودآمدن و گسترش اين پديده دخيل هستند. اين افراد چون خود را برتر و بهتر از سايرين مي پندارند در نتيجه خود را بي نياز از همه چيز و همه كس احساس مي كنند و باايجاد سلطه بر اطرافيان آنان را نيز از شيوه صحيح برخورد دور مي سازند.
هدف از انجام اين تحقيق آن بوده كه دريابيم اين خصيصه آيا اختصاص به قشر خاصي دارد و خصوصيات آشكار و پنهان اين افراد را تا حدودي دريافته و بدانيم كه اينان در زندگي اجتماعي خود با چه مسائلي روبرو مي شوند.
براي انجام اين پژوهش از ميان 2000 نفر دانشجو، 20 نفر داراي شرايطي تقريباً نامساوي بودند از آن جهت كه بتوان نتايج بدست آمده را به ديگر دانشجويان تعميم داد. از آنها خواسته شد پرسشنامه هاي تنظيم شده را تكميل نمايند، و براي آناليزكردن اطلاعات بدست آمده از روشهاي آماري مانند مقياس سنجي و رتبه‌اي، آزمونهاي درجه آزادي و ... استفاده گرديد. با توجه به فرضيات گفته شده مبني بر وجود رابطه بين سن، جنس، تحصيلات، فرهنگ با خودبرتربيني شخص به منظور ارزيابي اين مسئله كه بيان نمايد، آيا خودبرتربيني فرد نسبت به ساير اعضاي خانواده به طبقه اجتماعي وابسته مي باشد يا خير به اثبات نرسيد.