این مقاله بطور کامل بوده با فرمت WORD می باشد و قابل ویرایش است 

 

 

موضوع : بررسی میزان اعتقادات مذهبی بر هوش هیجانی

 

 

 

فهرست مطالب

 

فصل ا ول  1

 

1-  مقدمه2

 

2-  بیان مسئله 7

 

3-  سوال7

 

4-  اهمیت و ضرورت تحقیق7

 

5-  اهداف پژوهش 10

 

6-  فرضیه های تحقیق 10

 

7-  تعریف متغیرها11

 

فصل دوم  13

 

1-  تار یخچه مذهب و سیر تحولات مذهبی  14

 

2-  تعاریف مذ هب و دینداری16

 

3-  مفهوم پرورش مذهب  18

 

4-  مذهب و درک عاطفی  19

 

5-  انگیزش مذهبی 21

 

6-  صفات مذهبي  22

 

7-  اعتقادات مذهبي23

 

8-  مذهب عاملي براي حركت عملي24

 

9-  مذهب يك عاملي براي تغذيه عواطف انساني  26

 

مذهب يك عامل ثبات در برابر شوائد 28

 

مذهب عاملي براي احياي روح وظيفه شناسي 29

 

آثار ايمان به خدا  29

 

عومل دلهره30

 

شخصيت مذهبي  31

 

نشانه هايي از انسان داراي مذهب 33

 

مذهب حس چهارم روح انسان 35

 

ارزش دين 36

 

انگيزه هاي گرايش مذهب  37

 

دين از نظر علماي اسلام و تشيع  38

 

نظريه شهيد استاد مطهري 43

 

نظر روان شناسان در مورد دين  45

 

نظريه اريكسون47

 

نظريه كلبرگ  49

 

تاريخچه هوش هيجاني50

 

مولفه هاي هوش هيجاني  52

 

الگوي هوش هيجاني53

 

فيزيولوژي هيجاني 56

 

عوامل تشكيل دهنده هوش هيجاني58

 

آموزش هوش هيجاني 60

 

هفت ويژگي مهم هوش هيجاني64

 

مفاهيم توانايي ذهني هوش هيجاني65

 

الگوي تركيبي هوش هيجاني  66

 

الف )الگوي پنج شخصيتي هوش هيجاني بار- آن67

 

 ب ) مفاهيم تركيبي هوش هيجاني بار-آن  69

 

33- مفاهيم تركيبي هوش هيجاني گلمن  73

 

34- مديريت هيجان ها 74

 

35- الگوي ژنج قسمتي بار-آن76

 

36- نتايج يادگيري اجتماعي و هيجاني77

 

37- اهميت هوش هيجاني در فرايند تفكر و يادگيري 78

 

38- هوش هيجاني در سلامن جسماني79

 

39- اهميت هوش هيجاني در سلامت جسماني80

 

40- اهميت هوش هيجاني در كنترل جسماني 80

 

41- اهميت هوش هيجاني در در روابط اجتماعي 81

 

42- نضريه جيمز لانگه87

 

43- نظريه كنون بارد 88

 

44- نظريه ارزيابي شناختي در هيجان89

 

45- نظريه ساكتر سينگر  90

 

46- نظريه ژيوند هوش هيجاني91

 

47- نظريه ثيراندارك  92

 

49- تحقيقات انجام شده در مورد هوش هيجاني و گرايشات مذهبي در داخل كشور 97

 

50- در داخل كشور  100

 

فصل سوم 102

 

1-  جامعه آماري  103

 

2-  نمونه آماري  103

 

3-  روش نمونه گيري 103

 

4-  روش اجرا و جمع آوري اطلاعات 104

 

5-  طرح هاي پژوهشي105

 

6-  روايي و اعتبار آزمون 106

 

7-  روش گردآوري داده ها  110

 

8-  پيش فرض هاي پژوهش  111

 

فصل چهارم  112

 

تجزيه و تحليل آماري 113

 

فصل پنجم 119

 

محدوديت هاي تحقيق 122

 

پيشنهادات 123

 

بحث و تفسير نتايج124

 

ضمائم 126

 

منابع  134

 

 

 

مقدمه

 

وجه تمایز بشر با موجودات دیگر دین است یعنی تنها انسان ها هستند که در این کره ی خاکی می تواند قابلیت دریافت دین را داشته باشد و در سرتاسر عالم فقط انسان موجودی است دینی در تاریخ چندین هزار ساله ای بشر هرگز حتی قبیله ای وجود نداشته است که نوعی از گرایشات بر دین را نداشته باشد حتی بوترنشینان استرالیای مرکزی و سرخپوستان که دارای پست ترین صور موجود زندگی هستند نیز نوعی از گرایشات دینی را داشته اند آنها به عالم ارواح معتقد بوده اند به پرستش آنها مشغول اند این امر از قدیمی ترین آثار باستان تمدن بشری است که بدست آمده و کاملا آشکار و واضح می باشد دین خصیصه ای است واقعا برجسته که سرآمد تاریخ بشر می باشد بشر واقعا معتقد است که در برابر گونه ای روابط خاص فوق بشری قرار دارد که این روابط خارج از دسترس و تجربه بشر می باشد اما این روابط ناشناخته کمک های فوق بشری لازم را دریافت نموده و از این واقعا خرسند می باشد دین بر انسان چیزی را می دهد که از هیچ منبع دیگری قابل دریافت نیست یعنی اعتماد به حاصل کوشش های بشری از طریق اتصال شخصی بر قدرت متعالی جهان از منظر روانشناختی دین تاحدی عقلی، تا حدی عاطفی و نیز تاحدی عملی می باشد اما دین مسلماً چیزی بیش از یک تجربه ی صرفا درونی است و همواره اشاره به یک موضوع مورد پرستش اشاره دارد(ا هیوم، 1948) 

 

در مجموع می توان گفت که دین امری فطری است که در نهاد تمام انسانها بر ودیعه گذاشته شده است که از پرستش ابتدایی ترین اشیایی که در دسترس بشر بوده است شروع شده و ادامه یافته است که به دین اسلام که آخرین و کاملترین ادیان الهی بوده است پایان یافته دین اسلام که بنیان گذار آن حضرت محمد(ص) بوده است دینی است برای همه جا و همه وقت و قابل دریافت برای هر بشری می باشد و دقیقاً مطابق با خواسته ها و نیازهای او تنظیم شده است دینی است که برای سلامت و بهبود در روابط آنها در بعد جسمانی، روحی، روانی برنامه های منظم و بدون نقصی را ارائه می دهد  همیشه پیام آور آرامش و سلامت و بهزیستی بوده است قطعاً اگر فردی اعتقاد کامل به دستورات دین را داشته باشد و به آنها عمل نماید، حاصل این اطاعت ها و سرسیردگی ها آرامش و آسایش در دنیا وآخرت می باشد گرایش مذهبی آن اعتقاد و ایمان قلبی است که هر فردی می تواند نسبت به حقیقت و واقعیات تعلیمات دینی در خود ایجاد نماید که آثار این امر هم در بعد جسمانی و هم در بعد روانی قابل مشاهده خواهد بود این گرایشات هم در رفتار و افکار فرد به طور مستقیم تأثیرات دارد و هم در هیجاناتی چون عشق و محبت، کینه و نفرت، غم و شادی و خشم و ترس که این هیجانات در زندگی فرد نقش مهم و بسزایی دارد و نه تنها در خوشبختی افراد موثرند بلکه بر سلامت حافظه و نیروی عقل و ادراک نیز تأثیر دارند بر تجربه های افراد معنا می بخشد و درباره ی داوری فرد در مورد هر مسئله ای دخالت دارد و در نحوه ی عملکرد فرد نیز نفوذ انکار ناپذیری دارد (ریو، 1995، ترجمه ی سید محمدی، 1378) 

 

هیجاناتی که فرد احساس می کند می تواند ناشی از ارزیابی اطلاعات دانست که این ارزیابی شامل شناخت یا پردازش اطلاعات رسیده از محیط، بدن، و حافظه فرد و تمایل در پاسخگویی به شیوه ی خاص و ملاحظه ی نتایج اعمالی است که ممکن است از حالات هیجاناتی که فرد تجربه کرده باشد به دست آمده باشد (شاکتر، سیتگر، 1992/ ترجمه محمد الدین بناب، 1375) در واقع هیجانات انرژی انگیزه ها را فراهم می کند(تام وکینز، 1981، ترجمه محی الدین بنات، 1375) زمانیکه هیجانات با شناخت تعامل یابند سبب افزایش آگاهی شخص می شوند (باورا، 1981، ترجمه قاسم زاده، 1379) چگونگی تعامل انگیزش با هیجانات و تعامل با شناخت موضوع هوش هیجانی را مطرح می سازد (مایرو سالودی، 1990/ ترجمه تهامی منفرد، 1380) افرادی که توانایی استفاده ی درست از هیجانات خود را دارند می توانند از دلهره و نگرانی و اضطراب که هر فردی در طول زندگی خود تجربه می کند بهتر و در زمان کمتری فائق آیند (گلمن، 1995/ ترجمه پارسا،1381)وکسلر می گوید: هوش به عنوان ظرفیت کلی هر فرد برای رفتار هدفمند است تا بتواند منطقی فکر کند و به گونه ای موثر با محیط و اطرافیان خود رابطه ی مثبت و هدفمندی را برقرار نماید(افروز و هومن، 1379) 

 

با توضیحاتی که راجع به گرایشات مذهبی و هوش هیجانی ارائه شد بر خوبی واضح است که هوش هیجانی یکی از مسائلی است که خواه یا ناخواه با کشیده شدن افراد به سوی گرایشات مذهبی همراه است زیرا مذهب معتقد است که با اطاعت از دستورات دینی می توان به نحو مطلوب با محیط رابطه برقرار کرد و همچنین به گفته ی وکسلر هوش هیجانی نیز به دنبال این رابطه می باشد چگونه ممکن است تعالیمی که برای رساندن انسان به حقیقت عالم و کمال انسان وضع شده است با هوش هیجانی که یکی از مهم ترین شروط رسیدن به کمال است غافل باشد قرآن امنیت و آرامش و آسودگی را که فرد مومن تجربه می کند چنین توصیف می کند: آری آنها که ایمان آورده و ایمان خود را با شرکت نیامیختواند امنیت برای آنها باشد و آنها هدایت یافته اند(سوره ی مبارکه ی انعام، آیه ی 82) با توجه به مطالب ذکر شده می توان چنین استنباط نمود که اعتقادات مذهبی ریسمان محکم و مطمئنی جهت رهایی از تنش های فرد و زندگی شاد برای او هستند 

 

بیان مسئله:

 

در این تحقیق بر آئیم تا تعریفی کامل از هوش هیجانی از نظر روانشناسان و همچنین نظر پیشوایان دینی را در مورد گرایشات مذهبی را ارائه داده و با مقایسه این دو مبحث تصویر روشن و شفافی از یک فرد که بر گرایشات مذهبی و هوشی هیجانی خود آگاه است بدهیم و این مطلب را بیان نماییم که میزانی که یک فرد هوش هیجانی دارد یا نمره ای که از هوش هیجانی دریافت می کند درگرایش او به سمت مذهب تاثیر دارد یقینا تعلیمات دینی برخود آگاهی فرد که از مباحث هوش هیجانی است موثر می باشد هوش هیجانی یعنی توانایی حفظ انگیزه در مقابل ناملایمت های زندگی و استقامت داشتن در شرایط بحرانی و حفظ خونسردی و تنظیم حالات روحی و روانی به گونه ای که پریشانی خاطر تفکر فرد را خدشه ساز نکند و امیداور باشد بهترین تصمیم را انتخاب می کنید به طور خلاصه مذهب برای سعادت انسانها آمده است و ابزاری در جهت نیل به آرامش و سعادت و هوش هیجانی مجموعه ای از مهارتها و صفاتی است که در سرنوشت افراد اهمیت بسزایی دارد(شریفی، 1385) 

 

در آخر بیان مسئله باید گفت: خصیصه ی جامع وهمه گیر یک شخصیت مذهبی عبارت است از ارتباط وآرامش او و برقراری رابطه ای دوستانه و مداراگرایانه او با دیگران و حل مسائل موجود در زندگی به نحوی مطلوب و تسلط کامل او بر حالات درونی و بیرونی خود که این ویژگی ها از مباحث هوش هیجانی نیز به حساب می آید(محبتی، 1373) 

 

سوال:

 

آیا بین هوش هیجانی و گرایشات مذهبی رابطه ای وجود دارد؟

 

اهمیت و ضرورت تحقیق:

 

هوش هیجانی یکی از مباحث مورد تحقیق در این پژوهش می باشد هوش هیجانی با توانایی درک خود و دیگران (خودشناسی و دگرشناسی) ارتباط با مردم و سازگاری فردی یا محیط پیرامون خویش پیوند دارد به عبارت دیگر هوش غیر شناختی پیشرفتها و موفقیتهای فرد را میسر می کند و سنجش و اندازه گیری آن به منزله ی اندازه گیری و سنجش توانایی های شخصی برای سازگاری با شرایط زندگی و ادامه حیات در جهان است(جلالی، 1381) می خواهیم در این پژوهش از مزایای هوش هیجانی و استفاده آن برای پیشرفت در عرصه های زندگی و افزایش ارتباطات و بالاخص ارتباط آن را با گرایش به مذهب نشان دهیم که آیا در صورت بالا بودن هوش هیجانی میزان گرایش به مذهب نیز بالا می رود؟

 

مذهب قدرت تحمل، آلام، رنجها و صدمات را می افزاید و بدین ترتیب به بهبود ارتباطات فرد و سازگاری او با محیط اطرافش می انجامد امروزه در سطح جهانی با فرضیات و تئوریهای گوناگون ضد مذهبی مواجه هستیم که شاهد حملات همه جانبه به مذهب می باشد که باید به آنها آگاهی پیدا کرده و آگاهانه برخورد شود(حکمت، سعید، 1380، ص33) 

 

امروزه هوش هیجانی و گرایش به مذهب به عنوان یکی از مفاهیم مورد توجه سازمان بهداشت جهانی است که نقش آن ایجاد تحرک و هماهنگی در تحقیقات در مورد این دو موضوع در سطح جهانی است و سعی در آن دارد تا میزان تأثیر انگیزش و اعتقادات مذهبی و هوش هیجانی را مشخص نماید تا به این اثبات برسد که با ارتباط دادن انسان به منبع و سرچشمه مبتنی و استمداد قلبی از او بر قدرت وحی و روانی خود افزوده و نه تنها بر مشکلات کنونی غلبه کرد بلکه در گامی فراتر از پرتو ایمان به درگاه باری تعالی به پیشرفتهای شگرفی برسد که به راستی یاد خدا زیور قلبها است(آل یاسین، سید علی، 1374، ص 32) 

 

اهداف پژوهش:

 

هدف از تحقیق پیدا نمودن رابطه بین اعتقادات مذهبی و میزان هوش هیجانی می باشد که در این تحقیق فرض بر این است که بین اعتقادات مذهبی و هوش هیجانی رابطه وجود دارد که اگر فرض تحقیق به اثبات برسد می توان ادعا نمود که افرادی که دارای گرایش به مذهب هستند هوش هیجانی بالاتری نسبت به افرادی که این گرایش را ندارند هستند بنابراین این افراد موفق تر هستند و در این تحقیق سعی بر آشنا نمودن افراد با این حقیقت است که بهترین و مطمئن ترین و شاید کوتاهترین راه رسیدن به ارتباط موثر بهره گرفتن از توانایی ها و استعدادهای خود داشتن ایمان و اعتقاد به خدا و پیامبر و دین گرایشات مذهبی واقعی است 

 

فرضیه های پژوهش

 

بین گرایشات مذهبی و هوش هیجانی رابطه معناداری وجود دارد 

 

میزان هوش هیجانی در افراد با گرایشات مذهبی بالا بیشتر از میزان هوش هیجانی در افراد با گرایشات مذهبی پایین است 

 

متغیرهای مورد مطالعه:

 

با توجه به عنوان تحقیق که رابطه بین گرایشات مذهبی و هوش هیجانی می باشد اینگونه مشهود است که:

 

1)متغیر مستقل: گرایشات مذهبی فرد

 

2)متغیر وابسته: هوش هیجانی فرد هستند 

 

تعریف متغیرها

 

الف) تعریف نظری

 

هوش هیجانی: هوش هیجانی شامل ویژگی هایی مثل توانایی تهییج و برانگیختن خود، استقامت و پایداری در برابر شکست، از دست ندادن روحیه، وایس دانی افسردگی و ناامیدی در هنگام تفکر، همدلی و محبت و امید داشتن است (گلمن، 1995/ ترجمه پارسا، 1380) 

 

گرایشات مذهبی :عبارت است از سیستم فکری و عملی برای درک و فهم حقایق طبیعی جهان وراهی که انسان از روی حقیقت به موضوعی گرایش پیدا می کند(مدرسی، مطهری، 1368، 1372) گرایشات مذهبی داشتن ایمان و اعتقاد و یقیین قلبی به یکتایی خداوند و عمل به فرمان ها و دستورات دین تعریف شده است 

 

ب) تعریف عملیاتی:

 

برای اندازه گیری هوش هیجانی از تست هوش هیجانی پل که روایی و اعتبار آن ثابت شده است استفاده شد که این آزمون مشتمل بر 20 سوال می باشد و دارای دو گزینه ی بلی و خیر است برای اندازه گیری اعتقاد مذهبی از تست اعتقاد مذهبی آلپورت استفاده شده است که مشتمل بر 28 سوال می باشد و دارای 5 گزینه است که عبارتند از کاملا مخالفم، مخالفم، نظری ندارم، موافقم و کاملا موافقم 

 

شما هم می توانید در مورد این فایل نظر دهید.